මෛතී්‍ර බුදුුන් නොදකින්නෝ
මෛතී්‍ර බුද්ධ කාලය වන විිට මිිනිසුන්ගේ පරමායුෂ අවුරුදුු අසූ දහසක් වෙයි . මේි මෛතී්‍ර තථාගතයාණෝ ඒ අවුරුදුු අසූ දහසම ජීවමානව වැඩ සිටින්නාහ. මේ ගෞතම බුද්ධ ශාසනයෙහි කුසල් කල බොහෝ ජනයා මෛතී්‍ර බුද්ධ ශාසනයෙහි තම තමන් පැතූ අයුරින් නිවන් දක්නාහුය. ඒ මෛතී්‍ර බුද්ධ ශාසනය තථාගතයන් වහන්සේ පිරිණිවන් පෑමෙන් පසුද එක්ලක්ෂ අසූ දහසක් අවුරුදු පවත්නේය.
තවද ඒ මෛත්‍රී සර්වඥයන් වහන්සේ නොදකින්නෝ කවරහුද යත්? මව් මැරුවෝද පියා මැරුවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය. රහතුන් වහන්සේලා මැරුවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුුන් නොදකින්නාහුය. ලෝහිතුප්පාදක ( බුදුන්ගේ ඇෙඟ් ලේ සෙලවීීම ) පාප කර්මය කලෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය . සංඝ බේදය කළෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුුන් නොදකින්නාහුය. දාගැබ් බිින්ඳෝද පෙති පිළිම බෝ ගස් වැනසුවෝද රන් රිදී බුදු පිලිම සොරකම් කළෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය
බණ පොත් විිනාශ කලෝද සඟසතු දේපල ගසා කෑවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුුන් නොදකින්නාහුය. මහණ බමුණන්ට හිරිහැර කළෝද, මව්ි පියන්ට හිංසා පීඩා කළෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය. සිල්වත් ගුණවත් උතුමන්ට බොරු චෝදනා කළෝද දන් වැට පුද පඩුුරු ගසා කෑවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය. මහජන සන්තක දේ අයථා ලෙස පරිහරණය කළෝද කපටිි වංචනිකයෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය.
මෙලොවක් නැත පරලොවක් නැත පිනක් පවක් නැතැයි කීවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය- ප්‍රාණඝාත කළෝද ඒවාට අනුබල දුන්නෝද සොරකම් කලෝද සොරකමට අනුබල දුන්නෝද අනාචාරයෙහි හැසිරුණෝද එයට අනුබල දුන්නෝද ජ් බොරු කීවෝද පරුෂ වචන කීවෝද සම්ිපප්‍රලාප දෙඩුවෝද එකී පාපයන්ට අනුබල දුන්නෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය මත් පැන් බීවෝද මත් පැනට අනුබල දුන්නෝද මත් ද්‍රව්‍ය පැතිර වූවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුුන් නොදකින්නාහුය ජ් සතුන් මරා මස් කෑවෝද එයට අනුබල දුන්නෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය - මරණු පිණිස සතුන් ඇතිකළේද මැරීමට විිකුණනු ලැබූවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය.
බොරු සාක‍ෂි දුන්නෝද බොරුවට දිවුරුවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය- ණය ගෙන ණය නුදුන්නෝද ගිනි පොලීකරුවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය- අන් හට ලැඛෙන දෙය වැළැක්වූවෝද අනුන් නොමග යැවූවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය- නිසි ලෙස මහණදම්ි නොපුරමිින් දුසිල් ඡීවිීත ගත කළෝද පැවිිදිව පැවිිදිකම්ිහි නොයෙදුනෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය- අල්ලස් ගත්තෝද ඒ පාපයට අනුබල දුන්නෝද ගේ දොර ගිනි තැබුවෝද ඒ මෛත්‍රී බදුන් නොදකින්නාහුය- ගහ කොළ භෝග වගාවන් විිනාශ කළෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය- වෂ විිෂ කැව්ිවෝද හදි හූනියම්ි කලෝද එකී පාපයන්ට අනුබල දුන්නෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය- හොර ජාවාරමි කරුවෝද අධිික මිලට වෙළහෙලදාම්ි කළෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය- බොරුවෙන් වන්චාවෙන් චාටුවෙන් මැති ඇමති වරුන් නරදෙටුවන් නොමග යැව්වෝද නපුරු අවි ආයුධ තැනුවෝද එකී පාපයන්ට අනුබල දුන්නෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය
අනේකාකාර ක්‍රම උපක්‍රම වලින් රට වැසියාට හිංසා පීඩා පැමිිණ වූ රජ මැති ඇමති පාලකයෝද වැව්ි පොකුණු ගංඟා ආදී ජලාශයන් අපිරිසිඳූ කළෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය දරුවන් නොමග යැව්ිවෝද යුතුකම් පැහැර හැරියෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය සර්වඥ ධර්මය පහත් කොට සැලකු=වෝද මාන්න අධිිකව අනුන් පහත් කොට තමන් උසස් ලෙස සැලකු=වෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය අඹුදරුවන් අතරමං කළෝද අනුන් බය ගැන්නුවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නාහුය
ඉහත කී පරිදි අකු=සල් කළෝ ඒ මෛත්‍රී බුදුන් නොදකින්නේ කවර හෙයින්ද යත් මෙි පාපකර්මයන් කිරීම නිසා මරණින් මතු සංජීවය සංඝාතය කාලසූත්‍රය රෞරවය මහා රෞරවය තාපය ප්‍රතාපය අවීීචිය යන අටමහ නරකයන්ට වැටීී ඔවුහු අනන්ත අප්‍රමාණ කාලයක් අප්‍රමණ දුක් විිදින්නාහුය ඒ මෛත්‍රී සර්වඥයන් වහන්සේ ගේ කාලය වන විිටද මෙකී නොකී පවුකම් කළෝ ඒ අපායන්හිම වෙසෙන බැවිින් අහෝ එවුන්ට ඒ මෛත්‍රී බුදු රජාණන් වහන්සේ නොදැකිය හැකි වන්නේමය
මෛතී්‍ර බුදුුන් දකින්නෝ
තවද ඒ මෛත්‍රී සර්වඥයන් වහන්සේ දකින්නෝ කවරහුද යත්? පන්සිල් රැක්කාහුද දස කුසල්වල යෙදුනෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය දාගැබ් කරවූවෝද දාතු කරඩු පිදුවෝද දාන ශාලා තැනුවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය. වැව් පොකුණු බැන්දෝද ඒදඩු පාලම් තැනුවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය. ධර්ම දේශනා කළෝද ධර්ම ශ්‍රවණය කළෝද ධර්මය ලියන ලද්දෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය පන්සල් තැනුවෝද ගිලන් හල් තැනුවෝද අනාථාගාර ඉදි කරවූවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය ආදර බහුමානයෙන් මහණදම් පිරුවෝද මහජනයා කුශල්හි යෙදවූවෝ පැවිද්දෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය ආහාර පාන දන් දුන්නෝද ගෙවල් දොරවල් නිවාස තනා දුන්නෝද මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය කෙත්වතු පිදුවෝද සිවුරු රෙදිපිලි පදුවෝද මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය ශිල්ප ශාස්ත්‍ර හැදෑරීමට ආධාර උපකාර කළෝද භාෂා ශාස්ත්‍ර දියුණුවට පොත පත කරවූවෝද ඒ මෛත්‍රී බදුුන් දැක නිවන් දක්නාහුය
පිලිම ගෙවල් ඉදිකරවූවෝද පෙති පිලිම කරවූවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය . බෝධිසත්ව චරිත කථාවන් අඹවන ලද්දෝද ඒවා බිතු සිතුවම් කරවූවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය . ගිලනුන්ට උපස්ථාන කලෝද රෝග තුරන් කිරීමට වෙහෙස මහන්සි වූවෝද වසංගත රෝග වලක්වාලුවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය . සතුනට කරන හිංසා වැලැක්වූවෝද ගිලන් සතුනට බේත්හේත් කළෝද බන්ධනගත සතුන් මුදා හැරියෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය .
තවද මවුපියන්ට උපස්ථාන කලෝද ගුරුවරාදීන්ට සංග්‍රහ කළෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය . තුණුරුවන් උදෙසා උඩුවිියන් පාවඩ පිදුවෝද ශබ්ද පූජා පැවැත්වූවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය . සුවද දුම් පිදුවෝද පහන් ගෙවල් තැනුවෝද ඒ මෛත්‍රී බදුුන් දැක නිවන් දක්නාහුය .බණ අසන්නට හඩගෑවෝද බණ දෙසන කල්හි සාධුකාර දුන්නෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය . මහජන සුබසෙත සැලසූ රජමැති ඇමති සිටු ආදී නරදෙටුවෝද වැසියන් නොතලා අයබදුු ගත් රජදරුවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය . පැවිද්ද සඳහා දරුවන් පූජා කළ මව්පියෝද වස් ආරාධනා කොට ඇප උපස්ථාන කළෝද වස් කාලයන්හි පිළිවෙත් පිරූ ගිහි පැවිද්දෝ ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය.
මහජන කරුණාවෙන් සේවය කළ නිලදරුවෝද මංමාවත් ඉදිකර වූවෝද අම්බලම් තැනුවෝද දන්සැල් පැවැත්වූවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය. ති්‍රවිධ රත්නය උදෙසා පෙරහැර පැවැත්වූවෝද බුදු සිරිතෙන් සරසා වෙසක් තොරන් බැන්දෝද තුණුරුවන් උදෙසා පහන් කූඩු ඈ විසිතුරු කළෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය. නැති බැරි අයගේ මංගල අවමංගල කටයුතු සම්පාදනය කළෝද මරණාධාර සමාගම් පැවැත්තුවෝද ගරු කල යුත්තන්ට ගරු සරු දැක් වූවෝද ගුරු ගෞරවය පැවැත්වූවෝ පැවිද්දෝ ද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය.
ඝණ්ඨාර පිදුවෝද දාගැබ් විහාර පන්සල් සුණු පිරියම් කළෝද බලූ කපුටු ආදී සතුන්ට ආහාර දුන්නෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය. ගඨිණ පින්කම් කළෝද වන්දනා ගමන් ගියෝද ගෞතම බුදුපියානන් උපත ලද, බුදු වූ, දම් දෙසූ, පිරිණිවන් පෑ තැන් වැද පුදා ගත්තෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය. මරණයට කැප වූ සතුන් මරණ භයින් මුදවා අභය දානය දුන්නෝද ඉගැන්වීම් ආදියෙන් බුද්ධි දානය දුන්නෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය. වෙහෙර විහාරස්ථාන හා පාසල් ‐ රෝහල් ‐ අනාථ නිවාස සඳහා ඉඩ කඩම් පිදුවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය.
තවද අනුන්ට ඊර්ෂ්‍යා නොකලෝද මුදිතාව දියුනු කළෝද මෙත් වැඩුවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය. වෛර නොකලෝද කරුණාව පැතිරවූවෝද සාමය රැක්කෝද පි්‍රය වචන කථා කළෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය. බුදු පිළිම කරවා නේත්‍ර පිහිටවූවෝද සලාක දන් දුන්නෝද කොඩි කුඩ පහන් පිදුවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය. සිප්හල් පිහිටුවා සර්වඥ ධර්මය ඉගැන්වූවෝද බෝධිඝර කරවූවෝද අන්ධයන්ට පෙනීම ලබා දුන්නෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය. අනාථයත්ට උපකාර වූවෝද ඛෙහෙත් ගස් සිටුවූවෝද ගස් කොලන් වැවුවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය. ජලාශ පිහිටවූවෝද සතුන්ට ඛෙහෙත් කළෝද පෙහෙවස් රකින්නවුන්ට උවටැන් කළෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය. මියගිය ඥාති මිත්‍රාදීන් උදෙසා පින්කම් කළෝද වන සෙනසුන් පෝය ගෙවල් තැනුවෝද ඒ මෛත්‍රී බුදුන් දැක නිවන් දක්නාහුය.
ඉහත දැක්වූ කුශල ධර්මයන්හි යෙදුනෝ මෛත්‍රී බුදුරජානන් වහන්සේ දකින්නාහු කවරහෙයින්ද යත් ?
මෙකී නොකී පිංකම්වල කුසල බලය නිසා ඔවුහු සියල්ලෝම මරණින් මතු චාතුර්මහාරාජිකය, තාවතින්සය, යාමය , තුසිතය , නිර්මාණරතිය, පරනිම්මිතවසවර්තිය යන සදිව්‍ය ලෝකයන්හි සහ බ්‍රහ්ම පාරිසජ්ජය, බ්‍රහ්මපුරෝහිතය , මහා බ්‍රහ්ම ආදී ලෝකවල උපත ලබා ඒ මෛත්‍රී බුදුරජානන් වහන්සේගේ කාලයේදී මිනිස් ලොවට බට තුසිත දිව්‍ය භවනය හා සමාන වූ, සකල සම්පත්තියෙන් අනූන , කේතුමතී නම් රාජධානියෙහි රජ ‐ මැති ‐ ඇමති ‐ මහසල් ඈ උසස් පවුල්වල උපත ලබන්නාහුය¡ සිටු පවුල් බ්‍රාහ්මණ පවුල් සහ ගෘහපති පවුල්වල ආයුෂය, වර්ණය, සැපය, බලය, ප්‍රඥාවය යන කරුණු පසින් සපිරුණු පිංවතුන් ‐ පිංවතියන්ව ඉපිද,
ඒ මෛත්‍රී බුදුන්් දකින්නාහු ම ය.
මෙසේ සසර දී පුරණ ලද මේරූ පිං ඇතිව උපන් සAතී්‍ර පුරුෂයෝ ඒ මෛත්‍රී බුදුන්් දැක තම තමක් පැතූ පරිදිම ඒ මෙතේ බුදු රජාණන් වහන්සේගෙන් බන අසා දන් පහන් පවත්වා පිළිවෙත් පුරා අමා මහ නිවන් දක්නාහුය.
උපුටා ගැනීම
කේතුමතී රාජධානිය
(වෙසක් කලාපය බු ව 2544 ක්‍රි ව 2000)
කොටුගොඩ ධමමාවාස අනුනාහිමි
දෙහිවල බෞධෝදය සංගමය
